Program Rodzina 500+

Nowe terminy składania wniosków o świadczenie wychowawcze w 2021 r.

Jak otrzymać świadczenie?

Wystarczy złożyć wniosek przez internet lub w gminie. Świadczenie zostanie przekazane bezpośrednio na konto wskazane przez rodzica lub gotówką – w inny sposób wypłaty przewidziany w danej gminie.

Rodziny po rozwodzie

Jeśli rodzice są po rozwodzie – wniosek składa ten rodzic, z którym dziecko zamieszkuje. Jeśli rodzice rozwiedzeni, w separacji lub żyjący w rozłączeniu sprawują opieką nad dzieckiem zgodnie np. z planem wychowawczym w porównywalnych i powtarzających się okresach (na podstawie orzeczenia sądu ustanawiającego tzw. opiekę naprzemienną) – oboje, mogą złożyć wniosek na dziecko nad którym sprawują

opiekę naprzemienną i w takim przypadku dostaną wsparcie na to dziecko w wysokości połowy nominalnej miesięcznej wysokości świadczenia, tj. co do zasady 250 zł miesięcznie.

„Rodzina 500+” a inne świadczenia

Świadczenie wychowawcze 500 zł nie jest liczone do dochodu przy ustalaniu prawa do innych świadczeń m.in. z pomocy społecznej, funduszu alimentacyjnego oraz świadczeń rodzinnych.

Na jaki okres zostanie przyznane świadczenie wychowawcze?

okres zasiłkowy 2019/2021 trwa od 01.07.2019 r. do 31.05.2021 r.

okres zasiłkowy 2021/2022 trwa od 01.06.2021 r. do 31.05.2022 r.

Ubieganie się o świadczenie wychowawcze na nowonarodzone dziecko

Od lipca 2019 r. rodzice będą mieli trzy miesiące od urodzenia dziecka na złożenie wniosku o świadczenie wychowawcze. Świadczenie otrzymają z wyrównaniem od dnia narodzin dziecka. Zmiana ta dotyczy dzieci urodzonych po 30 czerwca 2019 roku.

Co w przypadku śmierci jednego z rodziców?

Nowelizacja ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci zmienia zasady dotyczące wypłaty świadczenia w przypadku śmierci jednego z rodziców. Obecnie w przypadku śmierci rodzica, na którego wydano decyzję przyznającą świadczenie wychowawcze, z dniem śmierci prawo do przyznanego świadczenia wygasa, gdyż jest to świadczenie osobiste, niezbywalne i niepodlegające dziedziczeniu.

Od 1 lipca 2019 r. możliwe będzie przyznanie, z zachowaniem ciągłości, świadczenia wychowawczego drugiemu z rodziców dziecka w przypadku śmierci rodzica, któremu świadczenie zostało przyznane na dany okres lub który zmarł przed rozpatrzeniem złożonego wniosku. Aby zachować ciągłość świadczenia rodzic, który został z dzieckiem, musi złożyć wniosek w terminie trzech miesięcy od dnia śmierci drugiego rodzica. Powyższe rozwiązanie ma zastosowanie do spraw w których śmierć rodzica nastąpiła po dniu 30 czerwca 2019 roku.

Kto może otrzymać świadczenie wychowawcze?

Świadczenie wychowawcze przysługuje przede wszystkim matce lub ojcu dziecka, opiekunowi faktycznemu dziecka (czyli osobie faktycznie opiekującej się dzieckiem, jeżeli wystąpiła z wnioskiem do sądu opiekuńczego o przysposobienie dziecka), opiekunowi prawnemu dziecka oraz – w określonych, nielicznych przypadkach – dyrektorowi domu pomocy społecznej.

W związku z powyższym, świadczenie wychowawcze przysługuje np. babci dziecka tylko wtedy gdy jest opiekunem prawnym i nie jest rodziną zastępczą.

Jeśli została ustanowiona rodziną zastępczą dla dziecka, to na podstawie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej przysługuje jej dodatek wychowawczy w wysokości świadczenia wychowawczego – tj. także w wysokości 500 złotych miesięcznie.  Świadczenie wychowawcze przysługuje bez względu na to czy dziecko jest wychowywane w związku małżeńskim, czy w związku nieformalnym, czy też przez osobę samotnie wychowującą dziecko. Natomiast dyrektorowi domu pomocy społecznej świadczenie wychowawcze przysługuje na dziecko umieszczone w domu pomocy społecznej, chyba że rodzice, opiekun faktyczny albo opiekun prawny uczestniczą w opiece nad dzieckiem i spełniają warunki uprawniające do otrzymania świadczenia wychowawczego. Oznacza to, że dyrektor domu pomocy społecznej nie otrzyma świadczenia wychowawczego na dziecko umieszczone w domu pomocy społecznej jeżeli ww. inna osoba, w szczególności rodzic dziecka, uczestniczy w opiece nad dzieckiem i sam spełnia warunki do otrzymania świadczenia wychowawczego.

Czy 500 zł to kwota netto czy brutto?

To kwota, od której nie są odprowadzane podatki. To kwota bezpośrednio dla rodziny.

Wniosek o świadczenie wychowawcze można złożyć w gminie, listownie za pośrednictwem Poczty Polskiej oraz przez internet. E-wniosek o świadczenie wychowawcze będzie można złożyć za pomocą portalu empatia.mrpips.gov.pl, PUE ZUS oraz bankowości elektronicznej.

Czy samotni rodzice również dostaną wsparcie z Programu?

O świadczenie wychowawcze może ubiegać się każda rodzina bez względu na stan cywilny rodziców. Otrzymają je, po spełnieniu warunków ustawowych, zatem zarówno rodziny, w których rodzice są w związku małżeńskim, rodzice pozostający w nieformalnych związkach, jak i osoby samotnie wychowujące dziecko.

Jak zasiłek będzie wypłacany w przypadku rodziców, którzy się rozwodzą?

Świadczenie przysługuje temu z rodziców, który z dzieckiem zamieszkuje i na którego utrzymaniu dziecko. W przypadku gdy dziecko, zgodnie z orzeczeniem sądu, jest pod opieką naprzemienną obydwojga rodziców rozwiedzionych, żyjących w separacji lub żyjących w rozłączeniu sprawowaną w porównywalnych i powtarzających się okresach, każdy z rodziców może złożyć wniosek na dziecko nad którym sprawują opiekę naprzemienną i w takim przypadku zostanie przyznane mu świadczenie w wysokości połowy nominalnej miesięcznej wysokości świadczenia, tj. co do zasady 250 zł miesięcznie.

Czy Program „Rodzina 500+” dotyczy także dzieci adoptowanych?

Tak, świadczenie będzie przysługiwać na takich samych zasadach jak w przypadku dzieci biologicznych.

Czy wydatkowanie środków będzie kontrolowane?

Szanujemy autonomię rodziny i wierzymy, że ona najlepiej wie, czego dziecku potrzeba. W nadzwyczajnych sytuacjach mogą być zastosowane mechanizmy zapobiegające marnotrawieniu świadczeń lub zapobiegania wydatkowaniu świadczenia niezgodnie z jego przeznaczeniem. Jest to takie samo rozwiązanie jak obowiązujące od wielu lat w ustawie o świadczeniach rodzinnych. W przypadku sygnałów o marnotrawieniu świadczenia, u rodziny może zostać przeprowadzony wywiad środowiskowy, aby ustalić jak wygląda sytuacja w danej rodzinie. Pracownik organu wypłacającego świadczenie 500 zł, na podstawie informacji od pracownika socjalnego, może zamienić gotówkę na pomoc rzeczową ( np. na jedzenie, ubrania, lekarstwa itp.) lub w formie opłacania usług (np. opłata za pobyt dziecka w żłobku, przedszkolu itp.).

Jakie będą konsekwencje uniemożliwienia wywiadu środowiskowego?

Sama próba jego przeprowadzenia nie musi się kończyć sukcesem, jeśli strona nie wpuści pracownika socjalnego do domu. W takim wypadku może to skutkować odmową przyznania świadczenia wychowawczego lub wstrzymaniem jego wypłaty.

Status rodziny

Czy rodziny mieszkające za granicą będą mogły pobierać świadczenie?

Podstawowym warunkiem otrzymania świadczenia wychowawczego, zgodnie z zapisem art. 1 ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci, jest zamieszkiwanie Polsce. Świadczenie wychowawcze nie przysługuje więc rodzicom, którzy nie zamieszkują w Polsce lecz za granicą i bez znaczenia pozostaje np. fakt posiadania obywatelstwa polskiego, czy nawet posiadania formalnego meldunku w Polsce.

Gminne organy właściwe mogą weryfikować warunek zamieszkiwania w Polsce w zewnętrznych bazach danych, np. w bazach danych ubezpieczenia zdrowotnego, a w przypadku wątpliwości co do spełnienia warunku zamieszkiwania w Polsce, gminny organ właściwy będzie mógł wezwać rodzica ubiegającego się lub otrzymującego świadczenie wychowawcze do osobistego stawiennictwa w celu potwierdzenia zamieszkiwania w Polsce.

Czy praca rodzica za granicą powoduje brak prawa do świadczenia wychowawczego?

Jeśli osoba składająca wniosek lub członek jej rodziny przebywa poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej – w państwie Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub w Szwajcarii, a wyjazd/ pobyt ten nie ma charakteru turystycznego, leczniczego lub nie jest związany z podjęciem przez dziecko kształcenia poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej, to gmina przekazuje wniosek wraz z dokumentami wojewodzie w celu jego rozpatrzenia i ustalenia, czy nie mają zastosowania unijne przepisy o koordynacja sytemu zabezpieczeń społecznych. Ma to na celu wyeliminowanie niedopuszczalnej w przepisach unijnych sytuacji pobierania na te same dzieci podobnych świadczeń w dwóch lub większej liczbie państwach UE/ EOG/Szwajcarii jednocześnie.

Program „Rodzina 500+” w pigułce

1. Świadczenie wychowawcze otrzymują rodzice, opiekunowie prawni lub opiekunowie faktyczni dziecka.
2. Świadczenie przysługuje do ukończenia przez dziecko 18 lat.
3. Świadczenie na każde dziecko w wieku do ukończenia 18 r.ż. rodzice otrzymają niezależnie od dochodu.
4. 500 zł na każde dziecko niezależnie od dochodu otrzymują także rodziny zastępcze, rodzinne domy dziecka oraz placówki opiekuńczo-wychowawcze typu rodzinnego, a od 1 lipca 2019 r. placówki opiekuńczo-wychowawcze typu socjalizacyjnego, interwencyjnego i specjalistyczno-terapeutycznego, regionalne placówki opiekuńczo-terapeutyczne oraz interwencyjne ośrodki preadopcyjne.
5. Świadczenie wychowawcze wypłaca urząd miasta, gminy, ośrodek pomocy społecznej lub centra do realizacji świadczeń socjalnych.
6. Od 2021 wniosek trzeba będzie składać co roku w miejscu zamieszkania. Można to zrobić przez internet, za pośrednictwem poczty lub w gminie. E-wniosek o świadczenie wychowawcze będzie można złożyć za pomocą portalu empatia.mrpips.gov.pl, PUE ZUS, oraz poprzez bankowość elektroniczną.
7. Nowy okres świadczeniowy trwa od 1 czerwca 2021 r. aż do 31 maja 2022 r. Tym samym rodzice będą musieli złożyć ponownie wnioski o świadczenie wychowawcze począwszy od 01.02.2021 r.
8. Wnioski o świadczenie wychowawcze na okres, trwający od 1 czerwca 2021 r. do 31 maja 2022 r., można składać od 1 lutego 2021 r. online przez stronę Ministerstwa Rodziny empatia.mrpips.gov. pl, przez bankowość elektroniczną lub przez portal PUE ZUS , a od 1 kwietnia 2021 r.drogą tradycyjną (papierową), czyli osobiście w urzędzie lub za pośrednictwem poczty.
9. Wniosek o świadczenie można złożyć osobiście, wysłać Pocztą Polską lub wysłać przez internet.
10. Świadczenie będzie wypłacane w sposób dogodny dla rodziców, czyli przelewem na konto lub gotówką.
11. Świadczenie wychowawcze nie jest wliczane do dochodu przy ustalaniu prawa do innych świadczeń, m.in. z pomocy społecznej, rodzinnych, z funduszu alimentacyjnego czy stypendiów dla uczniów i studentów.

W przypadku gdy osoba pobiera świadczenie wychowawcze zobowiązana jest zgłaszać wszelkie zmiany mające wpływ na prawo do przyznanego świadczenia tj. np. umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej, zmiana miejsca zamieszkania.
W przypadku braku zgłoszenia istotnych faktów mających wpływ na przyznane świadczenie lub zgłoszenia ich w późniejszym terminie może zostać wszczęte postępowanie w sprawie nienależnie pobranego świadczenia wychowawczego skutkujące koniecznością zwrotu nienależnie pobranego świadczenia wraz z odsetkami ustawowymi za zwłokę.